EXTRA NIEUWSBRIEF VSL
Verslag voorlichting baggeren Nieuwe Kanaal
Locatie: Stânfries X
19 mei 2022 (21.15 tot 22.00 uur)
Op uitnodiging van de VSL kwam Meile Postma, werkzaam bij de gemeente Leeuwarden, na de algemene ledenvergadering van 2022 uitleg geven over het voorgenomen baggeren van het Nieuwe Kanaal (zie voor de historie daarvan https://museumhavenleeuwarden.nl/het-nieuwe-kanaal-bestaat-125-jaar/). Het baggeren zal begin 2023 moeten plaatsvinden. De VSL heeft zich jarenlang ingezet voor het baggeren, omdat de woonschepen bij het aan- en afmeren niet meer goed kunnen manoeuvreren en omdat de overlast door golfslag van passerende schepen/sloepen/rubberboten steeds groter wordt. Het is volgens Meile zeker dat het kanaal in ieder geval vanaf 1964 niet meer is gebaggerd.
Meile is coördinator van het project en doet zelf ook de communicatie met de scheepsbewoners. De aannemer die het project gaat uitvoeren, is Tijhuis (zie https://www.tijhuisingenieurs.nl/werkvelden/waterbodems-en-baggeren/). De beoogde baggerdiepte is 2,3 meter en dit is conform de ‘standaard’ waterdiepte in Friesland voor alle vaarwegen. Bij de kaden zal de diepte uiteraard wel iets minder zijn. Ze zijn nu bezig met het bestek, waarin bepaald zal worden welk baggerprofiel (dat wil zeggen de ‘bodemdoorsnede’ van het kanaal) wenselijk en haalbaar is. De begrote hoeveelheid af te voeren slib was aanvankelijk 19.000 kub en op basis daarvan zal met de aannemer worden afgerekend. Hiertoe worden om de 50 meter inpeilingen van de huidige situatie gemaakt. Na het baggeren worden op die locaties weer uitpeilingen verricht. Na de oplevering moet de aannemer voldoen aan het baggermodel en hij wordt betaald voor de hoeveelheid slib tussen de in- en uitpeiling. Als het resultaat niet conform het bestek is, dan moet de aannemer het over doen. Normaal gesproken bouwt de aannemer bij het baggeren daarom altijd een soort van ‘veiligheidsmarge’ in.
Er wordt ook onderzocht of het financieel haalbaar is om ook het verlengde in de richting van de Blokhuispoort (de Zuidergracht) en het stuk Oostergracht tot aan de Oosterbrug (in de volksmond was dit vroeger ‘de elektrische brug’ omdat dit de eerste brug van de stad was die een elektrisch aangedreven mechanisme had) te baggeren. Daarmee is waarschijnlijk circa 3.000 kub extra slib gemoeid. Deze uitbreiding ligt voor de hand omdat de Eerste Kanaalsbrug (de ‘fietsbrug’) in dezelfde periode vanwege onderhoud tijdelijk in zijn geheel zal worden verwijderd (aanvulling notulist: naast regulier onderhoud is het kennelijk ook de bedoeling om de bediening te moderniseren, de brug moet op dit nog steeds met de hand worden bediend). Ook het remmingswerk van deze brug zal dan geheel worden vernieuwd.
Mogelijke knelpunten bij de uitvoering zijn:
- De vervuiling van het slib lijkt, zoals het nu staat, mee te vallen. Er worden hiertoe momenteel veel metingen verricht. Mocht er tijdens het baggeren alsnog ernstige vervuiling worden aangetroffen, zoals bijvoorbeeld een oud olievat of platen asbest, dan zal dat ter plekke gesaneerd worden. Er is ook al uitgebreid (meer dan 100 pagina’s) historisch (bronnen)onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van explosieven uit de Tweede wereldoorlog. Verslagen van de Engelse luchtmacht zijn daartoe vergeleken met waarnemingen van lokale oog- en oorgetuigen van destijds (klopt het aantal uitgeworpen bommen met de waargenomen explosies?). Volgens Meile waren de Engelsen vaak te optimistisch bij hun inschatting of een missies succesvol waren (aanvullig notulist: op 22 maart 1944 werd de Wijbrand de Geeststraat noordzijde, hoek Jacob van Aakenstraat door een ‘afzwaaier’ getroffen: op die locatie is na de oorlog een flat gebouwd). Er zijn al met al geen aanwijzingen dat er explosieven in het kanaal liggen. Het is echter ook niet helemaal uit te sluiten. Vooralsnog gaat het baggeren dus zonder extra voorzorgsmaatregelen van start.
- Het slib zal oostwaarts met schepen afgevoerd worden. De capaciteit van de oostelijke bruggen (verkeersdrukte) en dan met name de Greuns spoorweg (slechts twee openingen per uur) is in dat kader van groot belang.
- Alle 60 schepen zullen tijdelijk van hun plek moeten. Om zoveel mogelijk wisselplekken te creëren, worden er daarom tijdelijk geen nieuwe ligplaatsvergunningen meer toegewezen (deze maatregel is al van kracht en geldt ook voor de Museumhaven). Meile regelt de verplaatsing van de schepen in samenwerking met de havenmeester (Robert Rinzema). In principe zullen de wisselplekken dezelfde nutsvoorzieningen moeten hebben als de huidige vaste plekken. Voor schepen die normaliter niet varen (bijvoorbeeld omdat ze zelf geen aandrijving hebben) worden sleepboten geregeld. Meile heeft inmiddels persoonlijk brieven bij alle schippers in de brievenbus gedaan. Vanwege de privacy-bescherming moeten zij zich zelf bij hem melden (hij mag namelijk geen gebruik maken van de officiële gegevens die bij de gemeente bekend zijn).
- Als beoogde startdatum is 1 januari 2023 gekozen, omdat bij het meeste andere baggerwerk in de provincie het werk door de aannemer vóór 15 maart moet worden opgeleverd (start van het broedseizoen van de vogels). Dit speelt bij zogenaamde ‘groene kaden’ (gras- en rietwallen) en geldt dus niet voor het Nieuwe Kanaal. Nadeel is dat veel schepen nog een gasaansluiting hebben en dat die schippers tijdelijk zonder verwarming en stookmogelijkheid komen te zitten. Het ligt daarom voor de hand om het baggeren enkele maanden uit te stellen. Nadeel van dit uitstel is echter, dat hoe warmer het is, er des te meer stankoverlast zal zijn. De tijdelijke verplaatsing zal hoe dan ook een behoorlijke puzzel worden. Emile Stoelinga is bij de gemeente namens de VSL het eerste aanspreekpunt.
- De kwetsbaarheid van de kaden lijkt ook mee te vallen. De stenen muren staan op palen met schoren (waarschijnlijk op 5 tot 6 meter diep). De aanleg van het fietspad aan de zuidkant is weliswaar afgeblazen vanwege de kwetsbaarheid van de kade (aanvulling notulist: door blunders van de aannemer die destijds het onderhoud heeft uitgevoerd), maar bij het baggeren zal er voldoende waterdruk blijven en dat zal dus voor minder problemen in de richting gaan zorgen.
De suggestie om een commissie van scheepsbewoners te vormen, wordt door Meile in dank aanvaard. Hij is sowieso al van plan om bijvoorbeeld in Emmastate een bewonersavond te organiseren. Van de 60 aangeschreven schippers hebben volgens Meile nog slechts 15 gereageerd. Enkele aanwezige schippers wijzen hem er op dat zij wel een e-mail naar Tijhuis hebben gestuurd, maar dat zij nog geen ontvangstbevestiging hebben gekregen. Meile zal dit onder de aandacht van de aannemer brengen.
Na afloop van zijn betoog dankt de voorzitter Meile voor zijn duidelijke verhaal en daarna nuttigden de aanwezigen nog wat drankjes en hapjes. Rond 23.15 uur had iedereen de Stânfries X verlaten.